Bảo hộ chỉ dẫn địa lý theo pháp luật Việt Nam

Chỉ dẫn địa lý có chức năng xác định nguồn gốc địa lý của một sản phẩm, chỉ dẫn sản phẩm đến từ một khu vực địa lý với những điều kiện độc đáo, ưu việt. Danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý do điều kiện địa lý quyết định, nó được xác định bằng mức độ tín nhiệm đối với sản phẩm đó của người tiêu dùng thông qua mức độ phổ biến rộng rãi mà người tiêu dùng biết đến và ưu tiên lựa chọn sản phẩm đó. Pháp luật quy định rất cụ thể một số điều kiện bảo hộ chỉ dẫn địa lý. 

1. Điều kiện bảo hộ chỉ dẫn địa lý theo pháp luật Việt Nam.

Chỉ dẫn địa lý là một trong những đối tượng Sở hữu trí tuệ được bảo hộ theo quy định của pháp luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) ở các nước nói chung và Việt Nam nói riêng.

Về những điều kiện chung đối với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ quy định tại Điều 79 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi bổ sung năm 2009) bao gồm:

• Thứ nhất, sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý có nguồn gốc địa lý từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc nước tương ứng với chỉ dẫn địa lý;
• Thứ hai, sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý có danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý của khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc nước tương ứng với chỉ dẫn địa lý đó quyết định.

Như vậy, để có thể được bảo hộ dưới danh nghĩa chỉ dẫn địa lý thì cần phải tồn tại một địa danh, tại địa danh này một loại sản phẩm nào đó được sản xuất ra mà danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu của sản phẩm được quyết định bởi những điều kiện địa lý của địa danh đó, có thể tìm hiểu thêm về chỉ dẫn địa lý tại đường link http://www.noip.gov.vn/chi-dan-dia-ly

Vậy để sản phẩm có được những đặc tính khác biệt, bắt buộc sản phẩm đó phải được sản xuất tại địa danh đó. Chúng ta có thể lấy một số ví dụ điển hình đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam công nhận, bảo hộ là chỉ dẫn địa lý như: Chè Tân Cương (Thái Nguyên), Nước mắm Phú Quốc; Cà phê Buôn Ma Thuột, Gốm Bát Tràng, Bưởi Đoan Hùng, Chả mực Hạ Long,…

2. Những đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa chỉ dẫn địa lý theo pháp luật Việt Nam.

Theo quy định tại Điều 80 Luật Sở hữu trí tuệ 2005  ( được sửa đổi bổ sung theo Luật số 42/2019/QH14) thì có 4 loại đối tượng sau không được bảo hộ với danh nghĩa chỉ dẫn địa lý, bao gồm:

• Thứ nhất: Tên gọi, chỉ dẫn đã trở thành tên gọi chung của hàng hóa ở Việt Nam.
• Thứ hai: Chỉ dẫn địa lý của nước ngoài mà tại nước đó chỉ dẫn địa lý không được bảo hộ, đã bị chấm dứt bảo hộ hoặc không còn được sử dụng nữa.
•  Thứ ba: Chỉ dẫn địa lý trùng hoặc tương tự với một nhãn hiệu đang được bảo hộ hoặc đã được nộp theo đơn đăng ký nhãn hiệu có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn, nếu việc sử dụng chỉ dẫn địa lý đó được thực hiện thì sẽ gây nhầm lẫn về nguồn gốc của sản phẩm.
•  Thứ tư: Chỉ dẫn địa lý gây hiểu sai lệch cho người tiêu dùng về nguồn gốc địa lý thực của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó.

Như vậy, nếu một địa danh đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm được sản xuất tại đó thuộc một hoặc nhiều hơn trong bốn trường hợp nêu trên sẽ không được bảo hộ là chỉ dẫn địa lý.

3. Thời hạn bảo hộ chỉ dẫn địa lý theo pháp luật Việt Nam.

Căn cứ vào Khoản 7 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi bổ sung năm 2009) quy định về hiệu lực về văn bằng bảo hộ như sau:

” 7. Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý có hiệu lực vô thời hạn kể từ ngày cấp.”

Như vậy, theo quy định của pháp luật, chỉ dẫn địa lý là đối tượng được bảo hộ vô thời hạn kể từ ngày cấp.

Tóm lại, có thể nhận thấy rằng, việc quảng bá và giới thiệu chỉ dẫn địa lý ( CDĐL ) với người tiêu dùng, đưa CDĐL trở thành dấu hiệu nhận diện trên thị trường; quản lý và phát triển CDĐL trên cơ sở nền tảng sự tham gia của doanh nghiệp với liên kết chuỗi giá trị, góp phần hoàn thiện mô hình chỉ dẫn địa lý, nâng cao vai trò của các tổ chức tập thể trong quản lý và kiểm soát chất lượng.