Điều kiện bảo hộ giống cây trồng theo pháp luật Việt Nam

Giống cây trồng là một đối tượng sở hữu công nghiệp đặc biệt được đặc biệt quan tâm trong pháp luật sở hữu trí tuệ thế giới nói chung và ở các quốc gia nói riêng. Đặc biệt ở Việt Nam, khi nước ta là một nước nông nghiệp thì việc bảo hộ giống cây trồng lại càng có vai trò quan trọng. Theo đó, pháp luật Việt Nam có một hệ thống quy định về giống cây trồng riêng. Trong các quy định này có quy định các điều kiện để một giống cây trồng được bảo hộ theo pháp luật Việt Nam, đó là có tính mới, tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định và có tên phù hợp (theo Điều 158, Luật Sở hữu trí tuệ 2019).

Điều kiện giống cây trồng có tính mới

Theo pháp luật Việt Nam, khi xem xét tính mới của một giống cây trồng thì sẽ xem xét liệu rằng vật liệu nhân giống hoặc sản phẩm thu hoạch của giống cây trồng đó đã được người có quyền đăng ký quy định của pháp luật (hoặc người được phép của người đó) thực hiện các công việc phân phối vào thị trường hay chưa. Cần lưu ý rằng việc bán hoặc phân phối bằng cách khác giống cây trồng của chủ thể này có mục đích nhằm khai thác giống cây trồng trên lãnh thổ Việt Nam trước ngày nộp đơn đăng ký một năm hoặc nếu ngoài lãnh thổ Việt Nam thì khoảng thời gian này sáu năm đối với giống cây trồng thuộc loài thân gỗ và cây nho, bốn năm đối với giống cây trồng khác.

Điều kiện giống cây trồng có tính khác biệt

Điều kiện thứ hai của giống cây trồng theo pháp luật Việt Nam là tính khác biệt. Theo đó, xem xét tính khác biệt của giống cây trồng nghĩa là  xem xét liệu rằng giống cây trồng đó có khả năng phân biệt rõ ràng với các giống cây trồng khác được biết đến rộng rãi tại thời điểm nộp đơn hoặc ngày ưu tiên (trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên) hay không.

Như vậy, theo pháp luật Việt Nam giống cây trồng để được bảo hộ phải có khả năng phân biệt rõ ràng với các giống cây trồng khác đã được biết đến rộng rãi tại thời điểm nộp đơn. Với giống cây trồng, sự khác biệt hay khả năng phân biệt được xác định bằng bằng các tính trạng như hình dạng lá, hình dạng hoa, màu hoa, thời gian sinh trưởng…

Pháp luật Việt Nam cũng quy định cụ thể về “giống cây trồng được biết đến rộng rãi”. Một giống cây trồng được biết đến rộng rãi nghĩa là giống cây trồng có vật liệu nhân giống hoặc vật liệu thu hoạch được sử dụng rộng rãi trên thị trường ở bất kỳ quốc gia nào tại thời điểm nộp đơn đăng ký bảo hộ hoặc giống cây trồng đã được bảo hộ hoặc đưa vào Danh mục giống cây trồng ở bất kỳ quốc gia nào hoặc giống cây trồng là đối tượng trong đơn đăng ký bảo hộ hoặc đơn đăng ký vào Danh mục giống cây trồng ở bất kỳ quốc gia nào (các đơn này không bị từ chối).

Điều kiện giống cây trồng có tính đồng nhất

Điều kiện thứ ba của giống cây trồng theo pháp luật Việt Nam là tính đồng nhất. Theo đó, tính đồng nhất của giống cây trồng tức là giống cây trồng đó có sự biểu hiện như nhau về các tính trạng liên quan, trừ những sai lệch trong phạm vi cho phép đối với một số tính trạng cụ thể trong quá trình nhân giống. Tức là khi mang giống cây trồng đi nhân giống, cây trồng nhận được sẽ giống nhau đa số về các tính trạng liên quan. Sự khác biệt giữa các cây trồng phải nằm trong phạm vi sai số cho phép của đột biến tính trạng.

Điều kiện giống cây trồng có tính ổn định

Điều kiện thứ tư của giống cây trồng theo pháp luật Việt Nam là tính ổn định. Theo đó, khi xem xét tính ổn định của giống cây trồng tức là xem xét liệu giống cây trồng đó có các tính trạng liên quan vẫn giữ được các biểu hiện như mô tả ban đầu, không bị thay đổi sau mỗi vụ nhân giống hoặc sau mỗi chu kỳ nhân giống trong trường hợp nhân giống theo chu kỳ hay không. Như vậy, một giống cây trồng có tính ổn định tức là giống cây trồng đó không thay đổi cơ bản các tính trạng được mô tả sau các vụ / chu kỳ nhân giống khi trồng trong thực tế.

Điều kiện về tên của giống cây trồng

Điều kiện thứ năm của giống cây trồng theo pháp luật Việt Nam là điều kiện về tên của giống cây trồng. Theo đó, tên của giống cây trồng cần đảm bảo những yêu cầu sau:

– Tên phù hợp với giống cây trồng. Tính phù hợp của tên của giống cây trồng được xác định như sau: nếu tên đó có khả năng dễ dàng phân biệt được với tên của các giống cây trồng khác được biết đến rộng rãi trong cùng một loài hoặc loài tương tự.

– Tên giống cây trồng phải duy nhất trong các đơn đăng ký

– Tên giống cây trồng phải trùng với tên đưa ra thị trường

– Tên giống cây trồng khi kết hợp với các yếu tố sở hữu công nghiệp khác như nhãn hiệu, tên thương mại,… vẫn có khả năng phân biệt.

Như vậy, một giống cây trồng để được bảo hộ theo pháp luật Việt Nam cần năm điều kiện đã nêu trên, cụ thể: tính mới, tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định và có tên phù hợp.