Tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn (khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi năm 2009).
Như vậy, có thể phân loại tác phẩm phái sinh thành: tác phẩm dịch, tác phẩm phóng tác, biên soạn, tác phẩm chú giải và tác phẩm tuyển chọn, cải biên, chuyển thể. قوانين بلاك جاك Chính xác hơn:
Dịch tác phẩm: tác phẩm được dịch sang ngôn ngữ khác trên cơ sở nội dung của tác phẩm gốc. Bản dịch phải sát nghĩa và không được làm sai lệch ý đồ của tác giả.
Chẳng hạn, Truyện Kiều của Nguyễn Du đã được dịch ra 20 thứ tiếng khác nhau trên thế giới như Anh, Nga, Pháp, Mỹ … với hơn 35 bản dịch. Trong đó có thể trích dẫn bản dịch của Huỳnh Sanh Thông (giáo sư Đại học Yale, Hoa Kỳ) dùng làm bài giảng cho sinh viên Mỹ. Như vậy, Nguyễn Du sở hữu bản quyền Truyện Kiều, nhưng Huỳnh Sanh Thông cũng sở hữu bản quyền tác phẩm phái sinh Truyện Kiều (là bản dịch tiếng Anh).
Tác phẩm phóng tác: tác phẩm phỏng theo tác phẩm đã có nhưng sáng tạo về nội dung, tư tưởng,… khiến tác phẩm mang một sắc thái hoàn toàn mới và khác biệt so với nguyên tác.
Chẳng hạn, Hồ Biểu Chánh (một tiểu thuyết gia tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại) đã chuyển thể thành công tác phẩm Những kẻ khốn cùng của nhà văn Pháp Victor Hugo thành tác phẩm “Ngọn cỏ gió đùa”. Trong khi Les Misérables là một bức tranh vô cùng chân thực về cuộc sống của những người nghèo ở Pháp nói chung và ở Paris nói riêng trong nửa đầu thế kỷ 19, thì Ngọc cỏ gió đùa đã thành công trong việc khắc họa chân thực về những người nghèo khổ và đói khát trong những Thế kỷ 19 khi Xã hội Việt Nam dưới triều Nguyễn.
Vì vậy, Hồ Biểu Chánh sở hữu bản quyền tác phẩm Ngọn cỏ gió đùa – một tác phẩm phái sinh của Les Misérables. Bơi đây là tác phẩm phỏng theo những đã có sự sáng tạo trong nội dung, tư tưởng nên được coi là hoàn toàn khác biệt so với nguyên tác, nên đây là tác phẩm phóng tác.
Tác phẩm cải biên: Cải biên hoặc tái bản một phần nội dung, thay đổi thể loại hoặc thay đổi hình thức thể hiện so với nguyên tác. Khi chuyển thể tác phẩm, người chuyển thể phải được phép của chủ sở hữu tác phẩm gốc và phải bồi thường cho tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm gốc.
Ví dụ: Chắc hẳn bạn đã xem phim Tây Du Ký rồi phải không? Ngoài phiên bản do Đài truyền hình Trung Quốc sản xuất năm 1986, còn có nhiều phiên bản chuyển thể khác như Tây Du Ký: Mối tình ngoại truyện (2013) do Châu Tinh Trì làm đạo diễn. Phim cũ (Tây Du Ký 1986) xây dựng hình tượng Đường Tăng là một nhà sư trẻ hiền lành, một lòng hướng về Phật pháp, nhưng phim của Châu Tinh Trì lại chuyển thể Đường Tăng vào vai một vị trừ tà yêu pháp sư.
Tác phẩm chuyển thể: tác phẩm được sáng tạo dựa trên nội dung của nguyên tác nhưng có sự thay đổi về hình thức nghệ thuật, rõ nét nhất là chuyển thể truyện thành phim, kịch, v.v.
Ví dụ: Phim Chị Dậu (1981) là bộ phim được chuyển thể từ tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn Ngô Tất Tố, Vợ chồng A Phủ là tác phẩm hay nhất trong tuyển tập Chuyện kể Tây Bắc của nhà văn Tô Hoài và được chuyển thể thành một kịch bản phim do chính tác giả viết.
Tác phẩm biên soạn: là tác phẩm được tạo ra trên cơ sở tổng hợp thông tin, thu thập và chọn lọc nhiều tài liệu, sau đó chúng được biên tập và viết lại thành một tác phẩm mới với các nguồn thông tin tham khảo.
Tác phẩm chú giải: tác phẩm bày tỏ ý kiến, bình luận, giải thích và làm rõ ý nghĩa một số nội dung của nguyên tác.
Ví dụ như tác phẩm Truyện Kiều chú giải là tác phẩm bày tỏ ý kiến, bình luận, giải thích ý nghĩa để làm rõ hơn nội dung của nguyên tác. Cuốn Truyện Kiều chú giải chú thích của tác giả Lê Văn Hòe, dày 772 trang, xuất bản năm 1953, là một bài bình luận rất công phu và dễ hiểu về Truyện Kiều của Nguyễn Du. Do đó, ông Hòe sở hữu bản quyền tác phẩm Truyện Kiều chú giải.
Tác phẩm chọn lọc: tác phẩm được tạo ra trên cơ sở tổng hợp, chọn lọc và sắp xếp các tác phẩm gốc (có cùng nội dung) theo những tiêu chí nhất định, nhìn chung là tập thơ, truyện ngắn, bài hát…
Ví dụ: Sách Tuyển chọn đề thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên môn Toán (xuất bản năm 2017) do tác giả Hoàng Văn Minh & Trần Đình Thái tuyển chọn từ đề thi vào các trường chuyên ở Hà Nội từ năm 2000 đến 2017, có đáp án và hướng dẫn giải.
Đầu tiên, nó phải dựa trên một hoặc nhiều tác phẩm gốc hiện có, và vẫn phải mang dấu ấn của tác phẩm gốc.
Thứ hai, tác phẩm thứ cấp phải có dấu vết cá nhân của tác giả của tác phẩm thứ cấp
Thứ ba, hình ảnh thể hiện của tác phẩm thứ cấp là một Bản quyền không bảo vệ nội dung hoặc ý tưởng, mà chỉ bảo vệ sự trình bày của các ý tưởng. Vì vậy, tác phẩm phái sinh không phải là bản sao của tác phẩm gốc. Cách thể hiện của tác phẩm phái sinh phải khác hoàn toàn hoặc một phần so với hình thức của tác phẩm gốc. روليت للايفون
Tác phẩm phái sinh được bảo hộ quyền tác giả nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
Có nghĩa là, việc giới thiệu một tác phẩm phái sinh không được vi phạm các quyền của tác giả gốc, bao gồm quyền tài sản và quyền nhân thân.
Tại khoản 7 Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định:
Có nghĩa là, ngoài việc dịch một tác phẩm sang chữ nổi Braille hoặc một ngôn ngữ khác dành cho người khiếm thị, thì bất kỳ hành động tạo tác phẩm phái sinh nào cũng phải được sự cho phép của tác giả / chủ sở hữu của tác phẩm gốc.
Quyền tác giả phát sinh từ thời điểm tác phẩm được tạo ra và được thể hiện dưới dạng vật chất nào đó, bất kể nội dung hay chất liệu, khối lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã xuất bản hoặc chưa xuất bản, đã ghi lại hoặc chưa đăng ký.
Do đó, có thể hiểu bản quyền không bảo vệ nội dung hoặc ý tưởng, mà chỉ bảo vệ hình thức và cách thức thể hiện nội dung và ý tưởng đó.
Tác phẩm phái sinh là tác phẩm được sáng tạo từ tác phẩm gốc, do đó để được bảo hộ độc lập, tác phẩm đó phải đại diện cho tác phẩm mới mang dấu ấn của tác giả, nhưng đồng thời phải được bảo đảm không xâm phạm quyền sở hữu của tác giả, người đã tạo ra tác phẩm gốc và không trái với đạo đức.
Vì vậy, để tác phẩm phái sinh được bảo hộ độc lập, tác phẩm đó phải thể hiện được sự sáng tạo nhất định về cách thể hiện nội dung, ý nghĩa, giọng điệu,… trên cơ sở tác phẩm gốc và mang đậm dấu ấn tính mới của tác phẩm phái sinh của tác giả.
Như vậy, tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện trên.
Liên hệ
ContentsTác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức hoặc lĩnh vực nào. Sản phẩm sáng tạo của con người trong lĩnh vực văn […]
ContentsTác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức hoặc lĩnh vực nào. Sản phẩm sáng tạo của con người trong lĩnh vực văn […]
ContentsTác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức hoặc lĩnh vực nào. Sản phẩm sáng tạo của con người trong lĩnh vực văn […]
ContentsTác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức hoặc lĩnh vực nào. Sản phẩm sáng tạo của con người trong lĩnh vực văn […]
ContentsTác phẩm là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học được thể hiện dưới bất kỳ hình thức hoặc lĩnh vực nào. Sản phẩm sáng tạo của con người trong lĩnh vực văn […]