Việc xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến các biện pháp pháp lý đa dạng, được thực hiện bởi nhiều cơ quan khác nhau, bao gồm Tòa án, Thanh tra, Quản lý thị trường, Hải quan, Công an, và Ủy ban nhân dân các cấp. Mỗi cơ quan có những thẩm quyền và cách thức xử lý riêng, tùy theo tính chất và mức độ của hành vi vi phạm.
Tòa án có thẩm quyền áp dụng biện pháp dân sự và hình sự đối với các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Về biện pháp dân sự, Tòa án có thể yêu cầu các cá nhân, tổ chức chấm dứt hành vi xâm phạm, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại hoặc tiêu hủy sản phẩm xâm phạm. Các biện pháp này nhằm khôi phục quyền lợi của chủ sở hữu trí tuệ và ngăn chặn hành vi vi phạm tiếp diễn. Đối với biện pháp hình sự, những cá nhân thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có yếu tố cấu thành tội phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đối mặt với hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc thậm chí là án tù, tùy vào mức độ vi phạm.
Các cơ quan Thanh tra, Công an, Quản lý thị trường, Hải quan và Ủy ban nhân dân các cấp chủ yếu thực hiện các biện pháp hành chính để xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Các biện pháp hành chính có thể bao gồm cảnh cáo, phạt tiền, tịch thu hàng hóa vi phạm, đình chỉ hoạt động kinh doanh, hoặc yêu cầu tiêu hủy hàng hóa vi phạm. Hơn nữa, các cơ quan này có quyền yêu cầu đưa hàng hóa vi phạm ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc yêu cầu tái xuất đối với các hàng hóa giả mạo.
Trong thực tế, các biện pháp hành chính và hình sự đều có vai trò bổ sung lẫn nhau, giúp tăng cường hiệu quả trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời giảm thiểu những hành vi vi phạm trong thương mại và sản xuất. Hệ thống này đảm bảo rằng các cá nhân, tổ chức xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không chỉ bị xử lý về mặt tài chính mà còn bị ràng buộc bởi các quy định pháp lý nghiêm ngặt, tạo ra sự răn đe đối với các hành vi xâm phạm trong tương lai.
Mỗi cơ quan thực hiện các chức năng khác nhau nhưng mục tiêu chung vẫn là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu trí tuệ, thúc đẩy sự phát triển của môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững.
